Kayak sopaları neye göre alınır? Nasıl kullanılır? vol4.

Kayak sopaları (batonlar)

Bu yazımızda pekte önemsenmeyen kayak sopaları üzerinde duracağız. Kayak sopaları düz arazilerde kendinizi ittirmenize yardımcı olur. Ayrıca orta, orta-ileri ve eksper kayakçıların kayarken ağırlık aktarmasında kullanılır. Bir diğer kulanım fonksiyonu da yerden kalmak için destek olarak kullanılır. Kayak sopaları türlerine göre çeşitli materyal, uzunluk ve amaçlar için üretilirler. Hangi tür olursa olsun en önemli husus kayak sopalarında uzunluktur.

A. Kayak sopası uzunluğu

baton ideal pozisyon

Kayak sopalarının uzunlukları, elciklerin tepesinden, en uca kadar ölçülür. Kayak sopaları 5cm lik dilimlere ayrılır. Karar verilirken ilk kıstas kayakçının boyu, ikincisi ise kullandıkları kayağın türü ve standardıdır. Kayak sopalarını alırken  iki hususu dikkate almak gerekmektedir. Ayağımızda kayak ayakkabısı ve kayak takılı olacaktır. Bu boyumuza ilave 5cm demektir. Kayak sopasının ölçüm metodu değişmez ve kesinlikle şu şekilde standarttır: kayak sopasını elcik yere gelecek şekilde baş aşağı koyun, kayak sopasını sopanın ucundaki simidi elinizin üstünde kalacak şekilde tutun. Tuttuğunuzda ön kolunuz ile zemin paralel olmalıdır. Yani dirseğinizin 90 derecelik bir açısı olmalıdır. Eliniz dirsekle yer arasında yada dirsekten yukarıda bir konumda olmamalıdır.

Kayak sopası uzunluk rehberi

Kayakçı boy aralıklarına göre, kayak sopası uzunluğu tablosu aşağıdadır.

Yükseklik (cm)	135 - 142	145 - 152	155 - 160	163 - 168	170 - 175	178 - 183	185 - 190	193 - 198
Sopa Uzunluğu (cm)	100	105	110	115	120	125	130	135

Yine de en doğru uygulama kayak sopalarını bu hesaba göre bir 5cm uzun alıp denemek, rahatsızlık verdiği durumda yerine takılabilir şemsiyeleri çıkartıp fazlalığı kestirip şemsiyelerini yerine takmaktır. Kayakta ustalaştıkça dizler daha çok kırılacak (kaval kemiklerine yüklenme) ve kayak sopaları daha kısa olmak zorunda kalacaktır. Her defasında az önce belirttiğimiz gibi en sağlıklısı biraz uzun alıp, daha sonra gerekirse kestirmektir.

B. Kayak sopasının parçaları

Aşağıda kayak sopalarının parçalarını bulabilirsiniz

.

1. Elcikler

Genellikle kauçuk ve yumuşak plastikten yapılan ve sopayı kavradığımız kısımdır. El ergonomisi çok değişmese de üreticiden üreticiye elciklerde ince farklılıklar olabilir. Deneyerek elinize uygun olanını bulun. Genellikle tepeden sona doğru elcik daralır. Tabii genellikle. 

2. Elcik kayışı

Kayış, elciğe sabitlenmiş ve elinizi sopaya daha hakim olmak için monte edilmiş bir banttır. Üzerinde bulunan bant tokasıyla sıkılığı ayarlanabilir. Amaç hakimiyeti arttırmak ve aynı zamanda düşüşlerde elinizden kurtulmasını engellemektir. Ayrıca uzunluğunu elciğin tepesindeki vidayı çıkartarak genel bant boyu kısaltılabilir. Bazı bantlar kendi materyali kauçuk ve bazılarının üzerine acıtmayı engellemek için pedleri olabilir.

3. Baton

baton

Baton kayak sopasının ana parçasıdır. Sopanın kendisidir. Genelde alüminyum ve ya karboniferden imal edilir. Alüminyum olanlar eğilip bükülebilir, kırılmazlar. Tekrar ayarlanabilirler. Ancak tekrar dümdüz olabilme şansları yoktur. Karbonifer çok sert ve esnemez olduğu için gereğinden fazla yükte kırılabilir. Ancak eğildiği durumlarda alüminyumun aksine düzeltilebilir, eski haline gelebilirler. Yine de gereğinden fazla esnerse kullanılamaz hale gelebilirler.

4.Kayak sopasının ucu ve simidi

a. Sopa Ucu

Sopa ucu kayak sopasının kara saplanan kısmıdır. Uçları dişli ve nispeten sivri olup, kayarken buza bile saplanacak şekilde tasarlanmıştır. Ama aynı zamanda insan sağlığını tehdit edecek kadar sivri ve keskin değildir. Genelde uçlar, batonların devamı olacak şekilde tek parçadır. Bazı batonlar da ise modülerdir. Ancak kayak darbesi ile kırılabilirler. Modüler olan uçlar sert plastik ya da metal olabilir.

b. Kayak sopası simidi

baton simidi

Bu parçanın amacı sopanın karın içine belli bir mesafeye kadar batmasını sağlamaktır. Değişik şekil ve büyüklükte olabilirler. Bazı sopalar satın alındığında yedek simitlerle gelebilirler. Çıkartılabilir/takılabilir yapıdadırlar. Genelde uçtan mesafeleri 5cm dir.  Küçük olan simitler yukarıda bahsettiğimiz yarış branşlarının gereklilikleri nedeniyle daha küçüktürler. Geniş olanlar ise toz kayağında batmaması amacıyla üretilirler.

C. Kayak sopası ve simit türleri

Tur kayağı sopası, serbest stil kayak sopası, kayakla koşu sopası, toz kar kayağı sopası ve eğik yarış sopaları olarak çeşitlenebilirler.

1. Tur kayağı sopası

Tur Batonu

Örneğin Alp Tur kayağında durum biraz farklıdır. Özellikle elcik elin alt bölümünde normalden uzundur. Tırmanışlarda açı dikleşince sopayı daha aşağıdan tutmak gerekli olduğu için. Bazı tur kayak sopaları kaya türüne göre eklem yerlerine sahip olabilirler. Ayrıca başka birisinin kullanma ihtimaline karşı bu eklemlerden uzunluk ayarı yapılabilir. Simitleri oldukça büyüktür.

2. Alp Disiplini yarış sopaları

Başka bir tür ise Alp Disiplini sürat branşları olan süper büyük slalom ve iniş yarışların da, yarışçıları saliseler ayırdığı için aerodinamik önem arz eder. Bu nedenle bu branşların kaya sopaları batonlar koltuk altlarına alındığında vücudun şekline oturur şekilde eğik olarak imal edilir. Simitleri çok küçüktür.




Diğer bir farklılık yarış kayak sopalarında görülür; yumruğun önüne koruma kalkanı konumlandırılır. Yarış esnasında kapılardan geçerken zaman kazanmak ve kapıya olabildiğince yakın geçmek için kayak sopasıyla elastik olan yarış kapısına yarış sopasının elcik kısmı ile yumruk atılır.

3. Serbest stil kayak sopaları

Genelde kayak sopaları yukarıdaki uzunluk tablosuna göre alınması gerekirken, serbest stil kayakçıları çok kısa kayak sopaları kullanırlar. Amaç fonksiyondan daha çok görselliktir. Hava hareketler ve figürlerini yaparken rahat kullanım amaçtır.

4. Kayakla koşu sopaları

  Kayakla koşu (cross country skiing) sopaları, sopalardan destek alındığı ve çok uzun adımlar atılarak koşulduğu için uzun olmak zorundadırlar.

5. Toz kar kayağı batonları

Toz karda destek almak amacıyla batonun kara saplanmaması için simitler, oldukça geniş ve değişik formlarda olabilirler.

D. Kayak sopası nasıl kullanılır.

Baton kendimizi düzlükte ittirmenin yanında, başka önemli işlerde de bize yardımcı oluyor. Örneğin kayak ayakkabımızı bağlamadan önce, altında biriken ve sertleşen karın düşürülmesi, ayakkabının bağlamaya tam olarak oturması için çok önemlidir. Aksi, güvenliğimizi tehdit eder. Bu yüzden sopalarlarla ayakkabının altındaki karları düşürmemiz önemli. Batonlarla ayakkabılara yandan atlı sert vurarak bunu yapıyoruz ve ayakkabımızı takıyoruz.

Biliyorsunuz kayak sporunda kimse düşmedim diyemez. Zaman zaman hepimiz düşüyoruz. Peki yüksek ve sert boğazlı kayak ayakkabıları ile ve düştüğümüzde kayaklar ayağımızda kaldıysa, nasıl ayağa kalkacağız. Hemen anlatalım. Önce bacaklarımız çapraz ise düzeltelim. İki kayağı da yokuşa dik pozisyona getirelim. Kayaklar birbirine paralel olacak şekilde, kalçamızın üstündeyiz ve dizlerimizi mümkün olduğunca göğsümüze çekelim. Daha sonra batonların kayışlarını çıkartıp iki batonu birleştirip yamaç kalçamızın yanına saplayalım. Kalça tarafındaki elimiz simitlerin üstüne, diğer elimizle de elciklerin ikisini birden, tepesinden kavrayacak şekilde tutalım. Yukarıdaki elimiz çekerken, alttaki elimiz ittirsin ve sopanın desteğiyle dizlerimizden de güç alarak kalkalım. Artık ayaktayız. Az düşmeniz dileğiyle tabi ki. Alttaki videoyu mutlaka izleyelim.

Evet kayak severler bu makalemizde de batonların görmüş olduk. 

Bir sonraki yayınımızda görüşme üzere sevgiyle kalın.

https://www.youtube.com/watch?v=hEKUUoxYw30