 |
Kayak Gözlüğü |
Kayak gözlükleri gözlerimizi rüzgâr, kar,
cisim ve aşırı soğuktan korumaya yarar. Ama en önemlisi bulutsuz güneşli bir
havada gözlüksüz kaymanız, güneşin kardan yansımasından dolayı mümkün değildir.
Ben birçok kez öğle yemeği için içeri girdiğimde, gözlerim adapte olana kadar
ufak kazalar geçirmişimdir. Kar ciddi şekilde UV yansıtması yapar. Çünkü rakım
yükseldikçe -ki dağdayız- atmosfer
inceldiği için güneşin etkileri, karın etkisiyle daha da artar.
40 yıllık deneyimime göre kayak sporunun
en önemli üç bileşeni ilk sırada ayakkabı, ikinci kayak ve üçüncüsü kayak
gözlüğüdür. Gözlük önemsenmezse bütün tatilinizi rezil edebilir. Ayrıca kayak
gözlükleri çok havalı olabiliyor, öyle değil mi?
Orta ileri ve ileri düzeye gelene kadar
normal güneş gözlükleriyle kesinlikle kaymayın. Motosiklete binenler ne demek
istediğimi, eminim hemen anlayacaktırlar. Hatta bu seviye için, güneş
gözlüklerinden biraz daha büyük kayak güneş gözlükleri çokça tercih ediliyor.
Kayak öğretmenleri genelde bu gözlükleri tercih ediyorlar.
Konumuzun giriş bölümüne ilaveten: "
bir kayak gözlüğünün %100 buharı engellemesi" diye birşey söz konusu
değildir. Gözlükler mutlaka buhar yapar. Kalitesine göre sadece buharı çok
azaltabilirler.
Parçaları
Kayak gözlükleri birkaç faklı parçanın ve
bileşenin bir araya getirilmesiyle üretiliyor. Bu parçalar dış lens, iç lens,
şase (gövde), havalandırma ve anti-sis mazgal ve süngerleri, yüz tampon köpük
ya da süngeri ve banttan oluşur.
Bakım
Kayak gözlüklerinin kritik parçası iç
lenstir. Lensin iç yüzeyini buharlaşmamasına dikkat etmeniz gerekiyor.
Kayarken saçlarınızın, alnınız ile
gözlüğün arasına girmesine müsaade etmeyin veya maske ile alttan, bere ile
üstten havalandırma süngerini kapatmayalım. Lensin içerisindeki vücut sıcaklığı
lensin üstünde yoğunlaşır. Özellikle tuzlu olan ter çok zararlıdır. Ayrıca
gözlüğünüzü gerekmedikçe, kapalı alan dışındayken, yüzünüzden çıkartmayın.
Gözlüğünüzü montunuzun içindeki ceplere
koymayın. Yine iç lens üzerinde yoğunlaşmaya sebep olacaktır. Ayrıca skipas
kartları, anahtar, çakmak, bozuk para lenslerin baş düşmanıdır.
Kayak gözlüklerinizi uzun süre kullanmak
istiyorsanız dikkat etmeniz ve yapmanız gereken şeyler var:
Kayaktan sonra gözlüklerinizi size
verilen orijinal kılıfında geri koyun. Lenslerin çizilmesi gözlüğün özelliğini
yitirmesi demektir.
Akşam gözlüğü radyatörün üstüne koyun.
Aşırı sıcak ise araya gözenekli bir bez koyabilirsiniz. Lensler deforme
olabilir. Radyatör olmasa bile sıcak ve kuru bir yer, yine süngerlerin nemi
atması için yeterli olacaktır.
Gözlüklerinizi tiftik veya lif bırakmayan
lens bezleri silin. Kaliteli gözlük sileceği hariç hiçbir şey değdirmeyin. Hele
eldivenlerinizin parmak uçlarını hiç değdirmeyin. Gözlüğünüzü satın alırken,
lens bezini hediye isteyebilirsiniz mesela. Benden duymamış olun. ;-)
Gözlüğün içini içeriden silmek zorunda
kalırsanız sakın bezle lense bastırarak silmeyin. Hem süngerlere zarar
verebilir, hem anti-sis süngerlerini yerinden çıkartabilirsiniz, hem de daha
hassa olan iç lense zarar verebilirsiniz.
Gözlüklerinizi direkt güneş ışığı altın
bırakmayın. Aynı şekilde yüksek sıcaklığa da maruz kalmamaları gerekiyor.
Yukarıda saydığımız hassas noktalara
dikkat ederseniz, kaliteli bir gözlük çok uzun süre dayanacaktır.
Satın alırken
Gözlük satın alırken mutlaka farklı
markaların paralel modellerini deneyip, sünger ve gövdesinin yüzünüze
oturduğundan emin olun.
Gözlük deyip geçmeyin, gözlüğün kalitesi,
yapacağınız kayağın birebir kalitesi demektir. Orta ve orta ileri bir kayakçı
saatte 40 km hıza çıkabilir. Bu hızlarda gözlüğün en ufak boşluğu, rüzgârı
içeri alarak dikkatinizi dağıtıp, sizi düşürebilir.
Ayrıca yüzünüze doğru oturmayan gözlük,
devamlı buhar yapacak; durmadan silmek
zorunda kalacağınız için iç lensin ömrünü çok kısaltacaktır.
"Lastiğinden ayarlarım nasıl
olsa" deyip gözlük kalıbını sakın küçük seçmeyin. Gözlük yüzün kalıbına
uyumlu olmalıdır. Gözlük bandının, gözlüğü şasesi ile hiçbir alakası yoktur.
Gözlük bandı, kask, bere, ya da çıplak baş ile kayanların tercihi nedeniyle
ayarlanır.
Ayrıca normal hayatında gözlük
kullananlar kayak sporu için kendilerini kontak lense hazırlasınlar. Gözlükle
kaymaya imkan veren kayak gözlükleri olsa da kesinlikle tavsiye etmiyorum.
Son olarak kask kullanıyorsanız varsa,
gözlük alamaya giderken yanınızda götürün. Alacağınız gözlüğün tipi ve lens
şekli gibi önemli hususlar uyuşmazlıklarla karşılaşmanıza sebep olabilir. Bütün
firmalar farklı kalıplara sahiptir. Ayrıca alacağınız gözlüğün kaskınıza göre
bandının esnemesi ve uzunluk açısından toleransının yeterli olup olmadığını
kontrol edin.
Gözlük camı özellikleri
Kayak gözlükleri 2 ayrı katman ya da
lensten oluşan cama sahiptirler. Gözlüğü en can alıcı parçasıdır. Gerçekten
pimapenlerdeki gibi iki lens arasında ince bir hava boşluğu vardır. Bu iç
lensin buharlanmasını engeller. Gözlük camı polikarbonat ya da triveks
plastikten imal edilir. Oldukça esnektirler. Bazı gözlüklerde lensler
değiştirilebiliyor. Birkaç çeşit gözlük mevcuttur. Bunları şöyle
sıralayabilirim:
Oval-düz cam
Oval camlılar şeklinin kalıplama zorluğu
nedeniyle biraz daha pahaladır. Düz olanlar daha "cep dostudur" ancak
yapısı gereği, görüş açısı oval lensle aynı değildir.
Cam filmi
Kayak gözlüklerinde çeşitli uçuk ve hafif
renk ve tonlarda filmler vardır. Açık sarı, gülkurusu, açık kahverengi vs.
Direk ya da düşük ışıkta çıplak göze göre, beyaz karda görme kabiliyetini
detayda arttırır. Böylece kayakçı üzerinden geçeceği yüzeye kendini hazırlamış
olur.
İç/Dış cam özellikleri
Bazı gözlük camları, yansıtma özelliği
taşır. Hatta direk ve güçlü ışıkta, bu lenslerin yansıtma özelliği artar.
Kendini adapte eder. Ancak bu özellik nedeniyle, bu türde film yoktur,
renksizdir. Genele çok güneşli günlerde etkili olurlar.
Polaroid lensler ise UV koruması
sağlarlar. Parlama etkisini çok iyi engellerler. Ancak ışığın azaldığı akşam
vakitleri için ideal değildirler. Kardaki badal ve çukurları görmekte güçlük
çekebilirsiniz.
Balıkgözü etkisi
Bazı gözlüklerin camları balıkgözü
etkisiyle cisimler oldukların daha yakın ya da camın kenarlarına tuhaflaşan bir
görüş sergileyebilirler. Normalde kalitesi ve ölçüsü iyi ayarlanmış balıkgözü
efektini tercih ederiz. Çünkü yüzeyin gözlükteki görüntüsü çıplak gözle
gördüğümüzden biraz daha yakından algılanır ve önceden önlem alarak vücut olası
reflekslere kendini daha önceden adapte etmiş olur.
Gözlük uyumlu ya da numaralı kayak
gözlükleri
Evet, bildiğimiz gözlükle beraber
takabilecekleriniz var ama asla lensle kaymanın yerini tutmaz. İçeride normal
gözlüğün buharlanma ihtimalini unutmayın. Numaralı kayak gözlükleri konusunda
satıcınıza danışın derim.
Kayak kıyafetleri
Değerli kaya severler, blogumun bu son
malzeme bilgisi bölümünün sonunda, biraz da kayak kıyafetlerinden bahsetmek
istiyorum. Kayak kıyafetlerinde aramamız gereken en önemli özelikleri şöyle
sıralayabilirim.
Malum kayak hareketli bir spor. Düşüp
kalkmasını da bilmek lazım. Dolayısıyla kayak kıyafetlerini ya biraz bol
seçeceğiz ya da özellikle bayanlar esnek kıyafetler tercih edecekler.
Bir diğer husus elbiseler soluyabilen
fakat su geçirmeyen kumaştan olmalı. Bu özellikte dünyada üretim yapan en büyük
iki marka var. Kumaşın markası olduğu için isimlerini paylaşmakta beis yok.
Bunlar Goreteks ve Thinsulate'tir. Kumaşı üretirler. Kendileri kıyafet
üretmezler. Bu kumaşlardan üretilen kıyafetleri tercih edin derim.
Kayak montlarınızı alırken içerisinde çığ
ve kaybolmaya karşı minik metal plaka hatta bazılarında olanları tercih edelim.
Genellikle bu özellik omuzda, göğüste veya ense etiketinde belirgin bir şekilde
belirtilir.
Kayak pantolonlarınızın bilek içlerinde,
kayağın çeliklerinin kesmemesi için kauçuk korumalı olanlarından tercih edin.
Mutlaka termal üst içlik ve alt ısıtıcı
ile bunların birer yedeğini sırt çantanızda yanınızda bulundurun. Mutlaka bir
sırt çantanız olsun. İçinde suyunuz, badem ve kuru kayısı bulundurun. Dağda ve
doğayla baş başa oluğumuzu hiçbir zaman unutmamamız gerekiyor.
Evet kayak severler. Malzeme bilgisi
serimizi böylece tamamlamış oluyoruz. Üzerinde durduğumuz kayak malzemelerini
şöylece özetleyelim:
Kaya, kayak ayakkabısı, kayak bağlaması,
baton / kayak sopası, kask, kayak gözlüğü ve kayak kıyafetleri.
Bir sonraki bloga kadar, bol güneşli
pistler sizlerin olsun.
Sevgiyle…