Kayak Alırken veya Kiralarken Nelere Dikkat Etmeli? vol1.

Kayak alirken veya kiralarken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir

Merhaba kayak severler

Bu yazımda kayak alırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini aktarmaya çalışacağım.Bu yazımda kayak alırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini aktarmaya çalışacağım. Birçoğumuz kayak alırken önemli faktörelerin neler olduğunu bilmiyoruz. Bu yüzden en iyi ihtimalle paramz israf oluyor. Sakatlıklar ortaya çıkıyor. Tatilimiz, keyifimiz, sağlımız, işimiz Allah korusun bozulabiliyor. İşe baştan dikkatli yaklaşmak ve önceden bilgi sahibi olmak az önce bahsettimiz aksaklıkları tam bir ziyafete çevirerek geridöülmesi mümkün olmayan bir hobi sahibi yapıyor bizleri.

Ülkemizde kayak denilince çoğunlukla aklımıza, yaşadığımız çevre ve kültürden dolayı “Alp Disiplini” gelmektedir. Ancak “Nordik”, yani Kuzey disiplini kayak türünün olduğunu da unutmamak gerekiyor. Kuzey disiplinin alt dallarında kayakla koşu (cross country skiing), biatlon (tüfekle kayaklı koşu) ve son olarak kayakla atlama var. Kuzey ülkelerinin içinde bulunduğu eko sistemin özelliklerinden dolayı bu coğrafyada bu branşlar elbette daha yaygın ve kökleri çok eskilere dayanmakta. Özellikle geyik avlamak için kuzey ülkelerinde, uzun bir süre hayatın parçası olmuş bir branş biatlon. Sadece avlanmak için değil, zor doğa koşullarından dolayı bir ulaşım aracı da olmuş aynı zamanda. Çok eskilere dayanan bir kültür ve disiplin... Ancak bugünkü konumuz Alp disiplini kayaklarıyla ilgili.


 

                          

Kayak alırken tercihimizi etkileyecek çeşitli faktörler var. İlk önce bunları sıralayarak başlayım. Kararımızı etkileyecek iki ana faktör ve bunların alt faktörler şöyle. İlki kayakçının kendisi, ikincisi de kayağın tür ve tasarımıdır. 

Fizyolojik faktörlerin parametreleri cinsiyet, yaş, boy ve kilodur. İkinci faktör olan deneyim seviyesinin alt katmanları ise acemi, acemi-orta, orta, orta-ileri ve son olarak eksper olarak tasnif edilebilir.

a. Kayakçı

Erkek ve çocuklar için kayakçı/kayak boyu skalası aşağıdaki tablolarda görülmektedir.

Çocuk kayağı

Çocuklara  kayak alırken doğru tercih yapabilmek için, kilo ve boy önemlidir. Normalde, yetişkinlerde faktör olarak kilo, bağlama ve ayakkabı da öne çıkıyor. Çocuğun kilosu ve boyu ölçüldükten sonra kayağın boyu göğsü ve  burnu arasında bir noktaya gelmesi gerekmektedir. Sonra ekteki tabloyu kullanabilirsiniz. Kilosunu listeden bulunuz, Eğer çocuğunuz listedeki aralığın dışındaysa kiloları yüksekliğe göre hafif kalıyorsa burun göğüs arasında göğse yakın tercih edin. Eğer çizelgede kiloları yüksekliğe göre fazlaysa burnu yakın bir kayak alın. 

Çizelgedeki aralığı sebebi genelde çocuklar sürat yapamaz ve çabucak dönebilirler. Kısa kayak bu durumda avantajlı oluyor.

Genelde göğüs seviyesinde tercih edilir. Çocuklar büyüdükçe geliştiklerinde, yaşları ilerledikçe kayak boyu tercih edilirken göğüsten buruna doğru kayak tercihi yükselmelidir. 

Son olarak çocuklar çok çabuk gelişiyorlar ve öğreniyorlar. Kayak alırken, kayak boyuna biraz tolerans payı eklemenizde fayda olacaktır.

Bayan Kayağı

Bayanların kayakları kadın fizyolojisinin gereği, daha hafif, daha elastik ve biraz daha kısadır. Bayanların ağırlık merkezleri yere daha yakın ve kütleleri erkeklere göre daha küçük olduğu için daha az basınç ve kuvvetle dönebilirler. Bu yüzden özellikle kadın kayığının bel kısmı daha incedir. Laminasyon katmanı erkek kayağına göre daha azdır. Bugünlerde artık bayanlarında beden gücü ve performansı oldukça ilerlemiştir. Kadın kayağı da artık kendine göre sertleşmiş ve türlere göre çok güzel görsel tasarımlara sahiptirler.

b. Kayaklar

      

Kayak Çeşitleri

Carving:

Belden oldukça ince, burun kısmındaki çeliklerden ben ”slalom ve carving için üretildim” diye haykırıyor. Yandan tam bir bıyık formunda. Boyları kısadır.

All mountain:

Resimdeki "all mountain" kayak birebir kendi kullandığım kayaktır. Her parametrede orta değerdedir. Orta sertlik, orta bel genişliği, yandan bakıldığında hem burun ve hem kuyrukta çok az kavis ve beli zemine neredeyse değiyor. Her türlü kar, koşul ve kıvamına uygundur. Boyları ortadır. Günümüzde çok orta ileri ve ekper seviyesinde çok tercih edilmektedir.

Toz / Powder Kayağı:

Nispeten daha düz, yumuşak, yandan bakıldığında bel kalın ve tamamen zemine temas halindedir. Kara batmadan, yüzeyde rahatça akar. Dönüşleri çok yumuşak ve keyiflidir. Boyları uzundur.

Tur kayağı:

Yukarıdan bakıldığında düz, yandan bakıldığında tam bir gondol formunda ve son derece hafif materyalden imal edilmiş. Tamamen ücra, uzak tesisi olmayan bakir dağlarda kullanılır. Macera kayağı ya da Alpin Tur Kayağı olarak isimlendiriliyor. Yapısı itibariyle çok hafiftir. Kara hem genişliği hem de hafifliği nedeniyle batmaz. Aynı anda yokuş yukarı yürüyüş ve dağdan iniş tercih kullanılıyor. 

Park and Pipe:

Burun ve kuyruk ikiz şekilde kalkıktır. Amaç ileri olduğu kadar geri geri de kaymaktır. Freestyle serbest stil kayaklardır. Genelde geçler çok tercih ediyor. Trabzan ve parmaklıklardan kayıp atlamak gibi hareketlerle, sonuna kadar zorlanıyorlar. Dolayısıyla çok sağlam yapıdadırlar.

 Kayak Bel Ölçüleri:

Burun             Bel              Kuyruk

• 85mm: Başlangıç seviyesinden ekspere kadar ezilmiş pistler için
• 85-95mm: Ağırlıklı olarak pist ve biraz da pist dışı için, çok yönlü.
• 96-110mm: pist ve pist dışı için çok yönlü, all mountain
• 111+mm: Derin toz kar için

     

Bıyık - Gondol

Dönüş yarıçapı

Dönüş Yarı Çapı	Dönme Tipi	Kayma şekli, tüm dağ tipleri
< 16m	Dar	Kavisli kayak
17-22m	Orta	Çok Amaçlı ve yeşil alan
> 22m	Geniş	Taze kar ve yüksek dağ

Kayağın ayağın altına denk gelen, yani “bel” dediğimiz orta bölümünde eni genişledikçe, kayağın ham/toz/derin karda batmasını engelleme kabiliyeti artmakta ve dönüş yarıçapı uzamaktadır. Dolayısıyla pist dışında kaymayı tercih eden ve orta-üst ve eksper kayakçıların bu zeminlerde tercih etmesi gereken tiptir.

Ezilmiş ve sert pistlerde net dönüşlerle seri ve devamlı slalom yapmak isteyenler ise burun ve kuyruk kısmında enli, bel kısmında oldukça dar olan ve yandan bakıldığında bıyığa benzeyen “carving” türü kayakları tercih etmeliler. Erkek ve çocuklar için boya göre alınması gereken uzunlukları yukarıda tabloda bulabilirsiniz. Kilo kısmına daha sonra değineceğim.

Özetle basılmamış derin ve toz kar zeminlerde -ki burada kayabilmek için en azından orta –ileri seviyesinde deneyimli olmanız gerekir- tercih edilecek kayaklar, burundan kuyruğa ve yandan bakıldığında düz olmalı. Slalom ve ya carving için ise burundan ve kuyruktan geniş, belden ince ve yandan bakıldığında bıyık formunda kayakların tercih edilmesini öğrenmiş olduk.

Ezilmiş pistlerden ezilmemiş pist dışı rotalara doğru uzmanlık ihtiyaç duyulan deneyim seviyesinin arttığını artık söyleyebiliriz. İşin ilginç tarafı basılmış pistlerde kayaklara hakim olabilmenin yolu kenarlara daha dik bir açıyla kuvvet uygulamak gerekiyor. Aksine ham karda kayaklarının kenarına uygulanan kuvvet daha az ve açı daha dar. Aşağıdaki şemalarda sanırım konuyu daha iyi aktarabiliriz.

Kayak deneyiminize göre dönüşlerde kayaklarınıza verebileceğiz maksimum açı verilmiştir. Tabii ki kayarken bunu ekteki şekilde, birebir ayarlamak mümkün değil ancak seviyenize göre hangi açı sizin için ideal çok iyi fikir verebilir. Ayrıca kayak alacağınız ve ya kiralayacağınız zaman tür, malzeme ve kenar bilgisi açısından yardımcı olacaktır.



Ayrıca basık, performans arzu edilen zeminlerde kullanılan carving kayakları oldukça ağır ve sert ham maddelerden imal edilirken toz ve serbest stil kayakları oldukça hafif komposit malzemelerden üretilmektedirler.

İlk bölümün sonu

Sevgili kayak severler. Buraya kadar en önemli bölümü, yani kayakları hallettik. Şimdilik burada kesip, ikinci bölümün konuları olan bağlamalar ve kayak ile birlikte en önemli ikinci donanım olan kayak ayakkabılarını öğreneceğiz. Son olarak üçüncü bölümde çoğu kimsenin önem vermediği, aksine gerçekten önemli olan batonlar ile kayak kıyafet ve aksesuarları ile ilgili yazımı paylaşacağım. Yani dört ana konumuz 2 bölümümüz daha var önümüzde. 

Lütfen, her konuda posta, yorum ve paylaşımlarınızı rica ediyorum. Diğer bölümlerde görüşmek üzere, sizi aşağıdaki iki nefis video ile baş başa bırakıyorum.

Sevgiyle…